De architect Jacob Johannes Oud was op 27 jarige leeftijd één van de oprichters van de stroming ‘De Stijl’. De architect J.J.P. Oud die in Rotterdam woonde en werkte van 1918 t/m 1954 werd hierdoor internationaal bekend.
Jacobus Johannes Oud
Geboren: Purmerend 09-02-1890
Overleden: Wassenaar 05-04-1963
J.J.P. Oud werd in 1890 in Purmerend in een vooruitstrevend liberaal milieu geboren. Zijn broer de liberale staatsman P.J. Oud zou in Rotterdam burgemeester worden. Na een teken en bouwkunde opleiding in Amsterdam deed Oud praktijk ervaring bij Cuypers en Th. Fischer in München.
De Stijl
In 1913 op 23 jarige leeftijd vestigt J.J.P. Oud zich als architect in Leiden. Oud komt in contact met de schilder Theo van Doesburg. Samen met hem en vijf anderen richten zij in 1917 het tijdschrift De Stijl op. In De Stijl publiceert Oud enkele experimentele studie ontwerpen.
Woningbouw Rotterdam
In 1918 werd Oud door bemiddeling van Berlage architect bij de pas opgerichte woningdienst van Rotterdam dat onder leiding stond van de directeur August Plate. Oud kreeg de woningbouw onder zijn hoede. J.J.P. Oud ging zelf ook in Rotterdam wonen aan de Schiedamsesingel 110A. Tussen 1918 en 1927 realiseerde hij een aantal woningbouw projecten voor de gemeente Rotterdam. In Rotterdam vindt er in deze tijd een grote toestroom van arbeiders plaats die allemaal huisvesting nodig hebben. Wijkuitbreiding in Spangen (1918 – 1920) en Tussendijken (1920 – 1921) waar Oud nog vrij traditionele ontwerpen gebruikt voor de gerealiseerde sociale woningbouw. In 1922 neemt Oud afstand van De Stijl, toch ontwerpt hij in 1923 de tijdelijke Directiekeet bij het eveneens tijdelijke Witte Dorp (1923) in de vormgeving van De Stijl. Ook het Café De Unie (1924) is geheel naar het idee van De Stijl.
Internationale bekendheid
In 1925 wordt door de gemeenteraad van Rotterdam het besluit genomen om ook op zuid een wooncomplex neer te zetten voor grote gezinnen met weinig geld. Het ontwerp van Oud voor de nieuwe woonwijk De Kiefhoek werd pas in 1928 – 1930 uitgevoerd. J.J.P. Oud kreeg veel waardering voor zijn ontwerp, zowel nationaal als internationaal. Eind jaren twintig wordt hij tot één van de vier grote architecten van Het Nieuwe Bouwen gerekend, waar ook Le Corbusier toebehoort. In 1927 kreeg hij een uitnodiging om een woningblok te ontwerpen in een modelwijk voor Het Nieuwe Bouwen in Stuttgart. Ook Mart Stam leverde hiervoor een bijdrage.
Depressie
J.J.P. Oud wordt in 1925 ook benaderd door C.H. van der Leeuw de Van Nelle directeur om de nieuwe Van Nellefabriek te ontwerpen. Hij slaat dit aanbod echter af omdat hij het niet aandurft. De periode 1926 – 1930 is een dieptepunt in het leven van J.J.P. Oud. De oorzaak is onder meer de besloten prijsvraag voor een nieuw Beursgebouw aan de Coolsingel. Het zakelijke ontwerp wordt niet gewaardeerd door de jury met o.a. Berlage en Witteveen. De Amsterdamse architect J.F. Staal wint uiteindelijk de prijsvraag met een ontwerp dat veel overeenkomsten vertoont met het ontwerp van Oud. Mede hierdoor krijgt Oud last van depressies.
Naoorlogs werk
In 1933 vertrekt Oud bij de gemeente Rotterdam en vestigt zich als zelfstandig architect. Voor de Bataafse Import Maatschappij, nu Shell, ontwerpt hij het hoofdkantoor (1938) in Den Haag. Met dit ontwerp breekt hij met de vormgeving van het Nieuwe bouwen. Na de WOII ontwerpt het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam en het Nationaal leger Monument op de Grebbenberg. De broer van Oud, Pieter Oud is burgemeester van Rotterdam geworden (1938-1941 en 1945-1952). Om iedere verdenking van bevoordeling te vermijden gunt hij zijn broer geen enkele opdracht van betekenis. Mede als gevolg daarvan voelde Oud zich op den duur miskent in Rotterdam en in 1953 verhuist hij naar Wassenaar. Toch ontwerpt hij in het na-oorlogse Rotterdam De Spaarbank (1957) aan de Botersloot, het Esveha aan de Delftsestraat en Het kantoor van De Utrecht (1961) aan de Coolsingel. Oud overlijdt in 1963 in Wassenaar.
