Van de in Rotterdam geboren en getogen architect Johannes 
(Jan) Verheul Dirkzoon (1860-1948) is door het bombardement van mei 1940 en door de sloopwoede in de jaren zestig en zeventig nog maar minder dan de helft van zijn oeuvre over. Verheul leverde een wezenlijke bijdrage aan het vooroorlogse gezicht van Rotterdam en aan het behoud van historische plekken in de snel veranderende stad. Zijn grootste werk is de Rotterdamse Grote Schouwburg (1884-1940). Verheul leidde een zeer actief leven als architect en was verantwoordelijk voor een uiterst divers oeuvre, in eerste instantie in en om Rotterdam, maar later ook elders in Nederland.
Opleiding
Johannes (Jan) Verheul werd op 14 februari 1860 in Rotterdam geboren als zoon van de architect-timmerman Dirk Verheul. Jan studeerde na de praktische opleiding bij zijn vader verder aan de Rotterdamse Academie voor Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen, waar hij onder meer les kreeg van de Rotterdamse stadsbouwmeester A.W. van Dam (1816-1890), de bouwer van de Zuiderkerk in Rotterdam. Vanaf 1878 stond jij ingeschreven aan de Polytechnische School in Delft. Degene die in Delft de grootste invloed op hem uitoefende was de Duitse architect Eugen H. Gugel.
Carrière
In het begin van zijn carrière tot omstreeks 1895 bouwde hij namelijk overwegend in de trant van de neorenaissance, zoals die door Gugel werd gepropageerd. Dit is onder meer te zien aan zijn ontwerp voor de Grote Schouwburg te Rotterdam. Met zijn eerste grote opdracht verwierf Verheul grote roem. Na een prijsvraag die tot felle discussies leidde, bouwde hij de Grote ‘Koninklijke kerk te Apeldoorn en vervolgens tal van luxe herenhuizen. Onder invloed van nieuwe ontwikkelingen in binnen- en buitenland, kwam Verheul rond de eeuw wisseling met een eigen variant op het Berlagiaanse modernisme. Ook flirtte hij kort maar intensief met de nieuwe stijl Art Nouveau – Jugenstil, zoals bij het woonhuis Westersingel 109, maar waarvan het verzekeringsgebouw De Utrecht, een hoogtepunt vormde in de Nederlandse architectuur. Verheul kreeg gedurende zijn carrière talloze opdrachten van banken, handelsondernemingen, (kunst)sociëteiten en particulieren in Rotterdam en elders in Nederland.
Rotterdammer
Als Rotterdammer met hart voor zijn stad vervulde hij een voorname rol in het sociale leven en was hij als gemeenteraadslid betrokken bij het wel en wee van ‘zijn’ stad. Hij trachtte van de snel veranderende Maasstad een welgevormde ‘metropool’ te maken, die ook het grootse verleden zou blijven uitstralen.
Bron: Bonas
Gerealiseerde projecten in Rotterdam
