De Rotterdamse architect Jacobus Pieter Stok Wzn. (1862-1942) is tussen 1886 en 1917 als architect actief geweest. Ondanks dat het grootste deel van zijn oeuvre door het bombardement van 1940 en afbraak verloren is gegaan, kan hij gezien worden als een belangrijke architect, die een wezenlijk bijdrage heeft geleverd aan het Rotterdamse stadsbeeld van voor 1940.
Jacob Pieter Stok Wzn
geboren: Rotterdam 11 november 1862
overleden: Rotterdam 20 februari 1942
Opleiding
Jacobus Piet groeide op in een architectenfamilie. Zijn vader Willem Stok (sr) was in het midden van de negentiende eeuw als architect werkzaam geweest bij het bureau , die in 1857 het eerste treinstation in Rotterdam ontwierp. Ook zijn broer jongere Willem (jr) werd architect. Jacobus studeerde vanaf 1876 tot 1882 aan de Academie van Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen. In 1882 vervolgde Stok zijn studie aan de Academie des Beaux-Arts in Brussel. In 1884 schreef Stok zich in bij de Polytechnische School in Delft. Hij doorliep hier slechts de hoogste klassen en kreeg ondermeer les van E. Gugel en A. Le Comte. Tijdens zijn studie in Delft raakt hij bevriend met Willem Molenbroek (architect van het Witte Huis) met wie hij samen ontwerpen maakt voor twee prijsvragen.
Periode 1888-1895
De eerst bekende opdracht van Stok, die in de eerste jaren samen met zijn broer Willem het architectenbureau had, werd echter niet in Rotterdam gebouwd maar in Den Haag. Het betrof een niet meer bestaand gebouw voor de Louisa-Stichting aan de Balistraat (1888). In 1889 kreeg Stok zijn eerste belangrijke opdracht in Rotterdam. De firma Lamings & Sons wilde aan de Maaskade een nieuw kantoor- annex fabrieksgebouw, tegenwoordig Hulstkampgebouw, het laten bouwen. In de periode 1890-1896 kreeg Stok voornamelijk opdrachten voor de bouw van herenhuizen, kantoorgebouwen en fabrieken; hij bouwde deze in eclectische stijl.
Art Nouveau
J.P. Stok volgde de nieuwe architectuur ontwikkelingen nauwlettend, getuige het veranderde karakter van zijn ontwerpen die hij na 1895 produceerde. Een andere indicatie voor deze verandering is het feit dat hij in deze tijd Japanse kunst begon te verzamelen dat als één van de inspiratiebronnen van de Art Nouveau wordt beschouwd. De eerste poging tot vernieuwing, het herenhuis Westplein 6 uit 1895 in Rotterdam is een typisch overgangswerk. In 1896 verwerkte Stok voor het eerst Art Nouveau decoraties in zijn ontwerp. Het betrof een huis aan de Van Vollenhovenstraat. Als het ware nog gevangen in een traditionele gevelopbouw, paste hij decoraties toe in de vensters van de erker en in de muurschilderingen daarboven.
De combinatie van Art Nouveau-decoraties en de Neo-Romaanse stijl vormt bij Stok een wezenlijk bestanddeel in zijn architectuur. Stok was naast zijn architectenpraktijk actief in de Rotterdamse Vereniging voor Bouwkunst en Vriendschap en de Bond voor Nederlandse Architecten.
Bron: Bonas
