Architect J.J.P. Oud ontwerpt tussen 1918 en 1920 vier bouwblokken als onderdeel van een grootschalig woningbouwprogramma in de polder Spangen. De wijk Spangen werd ontwikkeld en gebouwd vanaf 1913. Het stedenbouwkundig ontwerp van P. Verhagen (onder supervisie van architect Berlage) voorzag in een strenge regie van de uitgifte van de bouwblokken met duizenden etagewoningen en de architectonische kwaliteit hiervan. De bouwblokken werden door diverse architecten getekend zoals J.J.P. Oud, Michiel Brinkman, D.B. Logeman, A.K. Kruithof, Meischke & Schmidt en L.C. van der Vlugt.
Woonblokken I en V
In de beginjaren van Ouds carrière bij de Gemeentelijke Woningdienst ontwierp hij vier bouwblokken in de nieuwe wijk Spangen. Bouwblokken I en V met 242 woningen liggen tussen de straten Spaanse Bocht, Potgieterstraat, van Lennepstraat en Roemer Visscherstraat. J.J.P. Oud ontwierp deze blokken in samenwerking met architecten Meischke & Schmidt die de gevels van de twee blokken aan de Bilderdijkstaat ontwierpen.
Schilderwerk De Stijl
De blokken bestaan uit appartementen op de twee onderlagen met maisonnettes daarboven. De woningen waren klein en de plattegrond was al eerder in Rotterdam toegepast door architect C.N. van Goor. Het kleuradvies van al het schilderwerk (ramen, kozijnen, goten en interieur) werd verzorgd door Theo van Doesburg (oprichter De Stijl), hij ontwierp ook de glas-in-loodramen boven de deuren.
De blokken zijn bijzonder gehavend uit de stadsvernieuwingsoperatie eind jaren tachtig gekomen. In blok I en V herinnert alleen nog de doorlopende plint aan de originele architectuur; in het gedeelte van Oud zijn zelfs de kappen afgetopt. De glas-in-loodramen van Van Doesburg zijn zelfs in vuilcontainers beland.
Woonblokken VIII en IX
Woonblokken VIII en IX met ca. 100 huizen werden tussen 1919 en 1920 gebouwd aan de Pieter Langendijkstraat, Van Harenstraat en Jan Luijkenstraat tegenover het in dezelfde tijd gerealiseerde Justus van Effenblok van architect Michiel Brinkman. Bij deze twee woonblokken experimenteert Oud met collectieve binnentuinen. De woonblokken zijn prototypen voor het woonproject in de wijk Tussendijken dat hij in 1920-1924 zal realiseren.
Oprichter van de architectuurstroming ‘De Stijl’ Theo van Doesburg mag net als in blok I en V de kleuren van het houtwerk bepalen. Van Doesburg kiest voor contrastwerking: een kleurencompositie met geel, groen en blauw in combinatie met zwart, grijs en wit. Oud en van Doesburg krijgen een conflict over de kleurencompositie wat daarna het einde van hun samenwerking betekent.
De woonblokken van architect Oud in Spangen zijn bijzonder gehavend uit de stadsvernieuwingsoperatie van de jaren tachtig gekomen. Blok IX is inmiddels gesloopt en vervangen door nieuwbouw en een speelterrein. Van blok VIII is alleen het gedeelte aan de Pieter Langendijkstraat door Oud ontworpen.
Ik ben het met Joe eens. Hiervoor is niet eens een bombardement nodig geweest. Slechts enkele pennenstreken!
Dat er weinig over is komt niet door de stadsvernieuwingsoperatie, ook niet door de jaren tachtig. Het komt doordat dezelfden die de stadsvernieuwing uitvoerden de woonblokken eerst ernstig hebben laten verkrotten. Waardoor komt dat? Kruideniersmentaliteit, cultuurbarbarisme. En dat is van alle tijden. Bestaat ook nog in 2018.