Technikon – Akragon Rotterdam

4 oktober 2015

9795

Technikon scholen en Akragon sporttoren

Het Technikon, een onderwijsgebouw voor technisch – en beroepsonderwijs en het Akragon, de bijbehorende sporttoren aan de Schiekade en Benthemstraat in Rotterdam noord, is in fase gebouwd tussen 1956 en 1970. Het ontwerp is van architect H.A. Maaskant. Tegenwoordig is Zadkine opleidingen en het Hofpleintheater in het gebouw gevestigd. Het Akragon is in gebruik door sportschool David Lloyd.

Architect Hugh Maaskant

Het grootschalige betonnen scholencomplex voor zeven scholen behoort door zijn afmeting, abstractie en krachtige sculpturale vorm tot de meest uitgesproken maar ook controversiële ontwerpen van architect Maaskant. Na de tweede wereld oorlog was er een groot tekort aan technische scholen in Rotterdam. Het leek onderwijswethouder Van der Vlerk gewenst de huisvesting van een aantal technische scholen te concentreren op een gebied tussen spoorbaan, Schiekade en Heer Bokelweg, aan de rand van het gebombardeerde centrum. In 1955 kreeg architect H.A. Maaskant de opdracht.

Scholenverzamelgebouw

Het Technikon, een scholenverzamelgebouw bestaat uit een lange aaneengesloten volume waardoor scholen flexibeler en onderling beter konden schuiven met ruimte. Ook de gezamenlijke ruimtes, zoals de aula en de bibliotheek, werden beter toegankelijk. Bovendien kon Maaskant hiermee een groter bouwvolume realiseren, dat een dominante plaats in het stadsbeeld zou kunnen opeisen. Het programma van eisen werd in de loop der jaren nog uitgebreid met een sportcomplex met acht gymnastieklokalen en een zwembad. In 1966 werd besloten de gemeenschappelijke aula als volwaardig theater uit te voeren, het Hofpleintheater. De prognoses voor de leerlingenaantallen stegen bovendien ook nog door de babyboom. In totaal zijn er acht scholen met 3000 leerlingen in het gebouw gevestigd.

Technikon 220 meter lang

Het complex bestaat uit een hoofdgebouw van tien bouwlagen dat 220 meter lang en 22,5 meter diep is en de kromming van het Hofpleinviaduct volgt. In het midden steekt het Hofpleintheater eruit. In het verlengde van de Coolsingel aan de Schiekade werd een toren met de gymzalen geplaatst, het zgn. Akragon. Een tussen lid van vijf verdiepingen op poten verbindt beide gebouwdelen en sluit tevens het grote voorplein af. Het hoofdgebouw heeft een betonconstructie van geprefabriceerde elementen met een overspanning van 16 meter. Dit maakt verschillende lokaalindelingen mogelijk. In de voorgevel van het hoofdgebouw is de betonconstructie goed zichtbaar in de vorm van zeshoekige gevelkolommen.

Sporttoren Akragon

Het Akragon, de sporttoren aan de Schieweg, ligt in de as van de Coolsingel. De toren is tegenwoordig in gebruik door sportschool David Lloyd. Maaskant pleitte altijd voor een toren op deze plaats die een sterke stedenbouwkundige afsluiting zou moeten zijn. De Akragon toren is elf verdiepingen hoog. Maaskant had hem graag wat hoger gewild. Om en om zijn er lagen met hoge gymzalen en met lage kleed- en doucheruimtes. Op de begane grond bevindt zich een zwembad. Liften en trappenhuizen bevinden zich in de vier hoeken van het gebouw. De betonnen hoeken vormen samen met twee betonnen schijven halverwege de stabiliteit van het gebouw. De bovenste sportzaal heeft een dak bestaande uit twee kruiselings tussen de kernen geplaatste stalen balken. De gesloten gevels zijn bekleed met betonelementen met kleine witte keramische tegels. Er zijn horizontale raamstroken in aangebracht. De kleedkamergevels zijn voorzien van glazen bouwstenen.

Hofpleintheater

Blikvanger in het complex is het Hofpleintheater, dat als grote robuuste vorm uit het gebouw steekt. In de voorgevel van het theater is een glas-in-betonwand van 6,5 bij 24 meter van Karel Appel aangebracht. De wilde vormen van kindergezichten met schreeuwende monden en uitpuilende ogen contrasteren met de hoekige betonnen hoofdstructuur. Bovendien vormt het kleurige glas bij avond een aantrekkelijk beeld. Voor het Akragon is in 1971 een uit antracietkleurige betonnen blokken opgebouwd kunstwerk van M. Zandstra geplaatst.

Opening Technikon

Op 19 mei 1970 werd het Technikon officieel geopend. De grootschaligheid van het complex en de architectuur ondervonden veel kritiek in deze tijd van studentenprotest en democratisering. Geëngageerde studenten Bouwkunde van de TH Delft bekritiseerden deze ‘onderwijsfabriek’ in enkele artikelen in het tijdschrift Bouw. Omdat de scholen als autonome eenheden bleven opereren kwam de gewenste gemeenschappelijkheid van het complex niet van de grond.

Projectgegevens

Naam: Technikon-complex
Status: gerealiseerd
Lokatie: Benthemstraat
Deelgemeente: Noord
Categorie: Onderwijsgebouw
Architect: H.A. Maaskant
Opdrachtgever: Gemeente Rotterdam
Start bouw: 1956
Realisatie: 1970